We kunnen Krakau moeilijk een ontdekking noemen. De tweede stad van Polen timmert al zeker tien jaar goed aan de weg. Uitstekende airlift, ook vanuit Nederland, hebben de cultuurstad op de kaart gezet. De bijnaam ‘Florence van Oost-Europa’ doet de aantrekkingskracht ook geen kwaad. In zekere zin niets nieuws voor Krakau. De stad is al sinds de zevende eeuw een magneet is op reizigers uit alle windstreken. Van geleerden tot gelovigen, kunstenaars en kwaadwillenden, romantici en drinkenbroeders. Het openluchtmuseum dat de oude stad van Krakau is – de vergelijking met Florence mag gedaan worden. De stad is met recht uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed.
Rynek Glowny
En toch, als je er eenmaal bent, is alles weer anders dan je denkt, of van te voren inschat. Uiteraard is er het Krakau uit de reisgidsen. Met als het epicentrum de Rynek Glowny, de Grote Markt, en geen gids vertelt je niet dat dit het grootste plein van Europa is. In het midden de oude lakenhal, vol toeristenstalletjes. Eromheen de vele terrassen, de winkelstraten, de paardenkoetsen met toeristen. Natuurlijk niet te missen is ieder uur het ritueel, de zogeheten Hejnał Mariacki, van een trompetspeler die even toetert en zwaait uit de belendende Mariakerk.
Poolse restaurants
Het hoort erbij, het is mooi maar het echte Krakau begint ongeveer twintig stappen verder. Wie eenmaal de moeite neemt de zijstraten in te duiken, vindt de mooie winkels. En ook de Poolse restaurants en bistro’s waar eerlijk of op stand wordt gekookt. De kroegen met goed en betaalbaar Pools bier, de serieuze kunstgaleries, de modewinkels, de studentententen. Een stad met een hart. En aan de rand van dat oude centrum een groene oase, de Planty, een aangenaam en opmerkelijk schoon park om even bij te komen.
1300 jaar oud
Denk overigens niet dat je er dan al bent. Krakau is niet alleen een mooie stad met een hart, maar ook met een ziel, een complexe ook nog eens. Niet vreemd als je al 1300 jaar oud bent. Wie wil doordringen tot die kern, heeft baat bij een goede gids, zeker als je wat dieper de cultuur en geschiedenis in wil. Want laten we wel zijn, dit is een stad waar de aartsbisschop van Krakau Karol Wojtyła werd benoemd tot Paus Johannes Paulus de tweede. De redelijk diepgelovige Polen stralen nog van trots, de airport is naar hem vernoemd en in de nabijgelegen zoutmijnen van Wieliczka staat zijn beeltenis uitgehouwen.
Copernicus
Maar, een leuke tegenstelling, een andere zoon van stad wordt ook gekoesterd. Copernicus die een eeuw of vijf eerder aan de universiteit van Krakau aantoonde dat de zon toch echt in het midden van het universum stond, en niet de aarde, laat staan een hemels wezen. Het was het begin van de wetenschappelijke revolutie, dat de kerk in de loop der eeuwen toch de nodige zieltjes heeft gekost. Om maar aan te geven dat Krakau zijn stempel niet alleen op de Poolse geschiedenis heeft gezet.
Tweede Wereldoorlog
En andersom. Mocht er ergens nog een grauwe gloed over de naam Krakau liggen heeft dat te maken met de twintigste eeuw. De gruwelen van de Tweede Wereldoorlog, met de Joodse getto, de fabrieken van Schindler en uiteraard het op een uur gelegen concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau. Het laatste is – en meningen mogen verschillen – een bezoek waartoe je je eigenlijk moet verplichten, al is het met een begrijpelijke mate van tegenzin. Maar ieder jaar doen meer dan een miljoen mensen de gang naar Oświęcim. Het kamp en haar welbekende horrorgeschiedenis is opengesteld met een reden dat als beste is verwoord door een plaquette aan het begin van de rondgang.
‘Diegenen die de geschiedenis niet kunnen herinneren, zullen gedoemd zijn deze te herhalen.’
Het is een citaat van de dichter George Santayana: ‘Diegenen die de geschiedenis niet kunnen herinneren, zullen gedoemd zijn deze te herhalen.’ Een bezoek aan Auschwitz-Birkenau is persoonlijk, intens, en in zekere zin exact het diepzwarte tegenovergestelde van iets moois als een gedicht van Shakespeare of een schilderij van Picasso. En bovenal, ook in de wereld van 2018, helaas nog de broodnodige herinnering van de dichter.
Wodka vriendelijk
Maar Krakau is ook hier meer dan het donkerste hoofdstuk. Als elke actie inderdaad zijn tegenreactie kent, dan ben je in het wetenschappelijke maar ook wodka vriendelijke Krakau aan het goede adres.
Want de stad is ook een jonge bruisende stad. De aloude universiteit trekt nog steeds volop studenten die ook in Polen wel van een avondje stappen houden. Als die avond valt, en het standbeeld van de Draak van Wawel vuur begint te spuwen – we hebben over een oude stadslegende onderaan het beroemde Wawelkasteel – lijkt dat het startsein voor een avond genieten.
Joodse wijk Kazimierz
Een van de leukste wijken is de oude Joodse wijk Kazimierz, die al sinds de zestiende eeuw vast onderdeel is van de stad. Uiteraard historisch interessant maar nu vooral ook hip en trendy. Je eet er uitstekend en al zigzaggend kom je terrasjes, pleintjes, kroegjes en andere restaurantjes tegen waar je meer dan in het centrum de lokale Poolse bevolking kunt ontmoeten. En schrik niet, ook hier zijn foodtrucks en IPA bier aan de orde van de dag. En voor een beetje Nederlander fijn te weten: de rekening zal doorgaans zo’n 30-50 procent lager zijn dan soortgelijk in Nederland. Dank je Zloty.
Legendarisch verboden drankje
Maar ook in het oude centrum is het goed toeven. Hier zijn veel clubs en bijzondere kroegen. Zoals gezegd, Krakau is een stad met vele gezichten en dat blijkt ook in het nachtleven. In Absynt drink je het legendarische verboden drankje van Vincent van Gogh traditioneel met lepel en suikerklontje. Meer verfijnd luister je in de Harris Piano jazz bar en aan de andere kant van het spectrum kun je de boel de boel laten in de beroemde Mercy Brown Dive Bar. In Bar Cybermania drink je bier en speel je Mario Kart, in Winoman nip je lokale wijn per glas en in de Wodka Cafe Bar proef je zes verschillende soorten wodka, nog altijd de drank van het land. Doorstappen? Klub Re, Alchemia, Fratic, Prozac 2.0…op een gegeven moment moet je dan wel naar bar Naxama. Daar serveert men het beroemde Poolse streetfood Zapiekanka, een met kaas, champignons en wat-je-er-maar-op-wil-gooien baguette uit de oven.
Krakau behoort tot de vaste gasten in de Champions League van de mooiste Europese steden. De stad met zijn complexe geschiedenis. Een stad vol van bewonderenswaardige levenslust en voldoende stille hoekjes om alles dat bijzonders nog even te laten bezinken. Dan heb je slechts een enkel zinnetje Pools nodig: ‘kelner, proszę wódkę’ (ober, een wodka alstublieft).
Bron: Tijn Kramer, Business Traveller (09-10-2018)